%0 Journal Article %T بررسی اثرات تغییرات کاربری زمین بر دسترسی عادلانه به خدمات، نمونه موردی: منطقه یک شهر تهران %J اندیش‌نامۀ شهر %I دانشگاه هنر %Z 2783-1078 %A حبیبی, میترا %A سماواتی‌پور, نیلوفر %D 2023 %\ 03/21/2023 %V 1 %N 1 %P 85-97 %! بررسی اثرات تغییرات کاربری زمین بر دسترسی عادلانه به خدمات، نمونه موردی: منطقه یک شهر تهران %K تغییرات کاربری زمین %K دسترسی به خدمات %K کمیسیون ماده 5 %K منطقه یک شهرداری تهران %R %X هسته اصلی برنامه‌ریزی شهری، تعیین کاربری زمین شهری است که با استفاده کارآمد از فضا، استقرار مناسب فعالیت‌ها در شهر و توزیع عادلانه خدمات شهری، کاربری‌های خدمات رفاهی شهروندان را که اساس اجتماعی دارند، فراهم می‌کند. کاربری‌های خدماتی در مقایسه با دیگر کاربری‌های بازارمحور از ارزش اقتصادی کمتری برخوردارند، ولی هدف ارتقای کیفیت سکونت و پاسخگویی به نیازهای شهروندان را در دستور کار خود دارند. متقابلاً، افزایش جمعیت کاهش پهنه‌های خدمات عمومی و فضای ناشی از تغییرات آن، موجب نزول کیفیت زندگی ساکنان می‌شود. بی‌توجهی به مبانی طرح‌های توسعه شهری، نگاه سودجویانه سرمایه‌گذاران و صاحبان قدرت به تغییر کاربری زمین و کسب درآمد از آن را با پیامدهای ناعادلانه و نابخردانه اجرای طرح‌های شهری مواجه نموده است و دسترسی عادلانه مردم به خدمات عمومی شهری را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. هدف از این مطالعه، سنجش پیامدهای تغییرات کاربری اراضی در منطقه یک تهران بر دسترسی ساکنان به خدمات عمومی شهری، طی دوره‌ای پنج ساله (۱۳۹۲- ۱۳۹۷) است. در این مقاله، از روش اسنادی و تحلیل محتوا بهره گرفته شده و محتوای متون پس از تحلیل دسته‌بندی گردید، با مصوبات کمیسیون ماده 5 طی پنج سال گذشته، مقایسه شده و با استفاده از روش‌های کمّی (نمودار، جدول و غیره) تحلیل شده است. نتایج بیانگر آثار مخرب و جبران‌ناپذیر تغییرات گسترده کاربری زمین در منطقه یک طی این دوره، افزایش جمعیت منطقه از سرحد پیش‌بینی شده اسناد فرادست و تضعیف دسترسی ساکنان به خدمات و فضاهای عمومی شهری است. افزایش غیرمنتظره جمعیت، تمایل روزافزون سرمایه‌گذاران به تبدیل کاربری‌های خدماتی و اراضی بایر به برج‌های مسکونی و تجاری با سودآوری قابل توجه، موجب توزیع ناعادلانه خدمات شهری در سطح منطقه و تشدید کمبود سرانه کاربری‌های فضای سبز، آموزشی، بهداشتی- درمانی و ورزشی در منطقه شده است. %U http://urband.journal.art.ac.ir/article_855_1e32e3daf48280acc03aa4e475b4bd99.pdf